FAS, czyli czym może grozić picie alkoholu w ciąży.

Powszechnie wiadomo, że w czasie ciąży kobieta powinna dbać o zdrowie swoje i zdrowie rozwijającego się w jej łonie dziecka. Stosując się więc do zaleceń lekarza kobiety starają się zdrowo odżywiać, więcej odpoczywać, unikać stresu i kontaktu z substancjami toksycznymi, przyjmować tylko niezbędne leki, a jednocześnie aż 1/3 kobiet przyznaje się do picia alkoholu w ciąży.

Czy istnieje „bezpieczna dawka” alkoholu dla kobiety w ciąży? Jak dotąd nie udało się sprecyzować takiej ilości, ponieważ każdy organizm inaczej toleruje alkohol.

Jak alkohol oddziałuje na płód?

Cząsteczki alkoholu bez trudu przedostają się przez łożysko do organizmu dziecka i po około pół godziny od wypicia alkoholu przez mamę, podobne stężenie osiąga alkohol we krwi rozwijającego się płodu. Każda ilość alkoholu działa toksycznie na dziecko w łonie mamy, a poziom ryzyka uszkodzenia płodu jest zależny od ilości i częstości spożywania alkoholu oraz momentu ciąży (największe ryzyko uszkodzenia płodu obejmuje pierwszy trymestr ciąży, w którym mają miejsce krytyczne okresy embriogenezy).

Alkohol spożywany w czasie ciąży może spowodować:

• Ryzyko poronienia i przedwczesnego porodu,
• Urodzenie martwego dziecka,
• Słabszy wzrost dziecka i niską wagę urodzeniową,
• Uszkodzenia mózgu i zaburzenia funkcjonalne pracy mózgu,
• Zniekształcenie budowy twarzy i układu kostnego,
• Uszkodzenia wątroby dziecka, wady serca i nerek,
• Osłabienie wzroku i słuchu dziecka,
• Nadpobudliwość dziecka i zaburzenia koordynacji,
• FAS, czyli Płodowy Zespół Alkoholowy.

Co to jest FAS?

FAS (Fetal Alkohol Syndrome), czyli Płodowy Zespół Alkoholowy jest zespołem wad wrodzonych somatycznych i neurologicznych występujących u dzieci mam pijących w ciąży alkohol. Do typowych objawów, na podstawie których dokonuje się diagnostyki FAS należą:

• Zbyt niski wzrost i waga ciała oraz zbyt mały obwód główki dziecka przed i po narodzinach,
• Uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, przejawiające się w upośledzeniu funkcji fizycznych, intelektualnych i społecznych,
• Anomalie i deformacje twarzy i ciała: opadające powieki, krótkie szpary powiekowe, krótki nos, płaska twarzoczaszka, wąska górna warga, brak rynienki podnosowej, szeroko rozstawione oczy, mała szczęka, deformacje kończyn, anomalie stawów, wady narządów wewnętrznych m.in. wady układu płciowego, wady serca.

Problemy rozwojowe dzieci z FAS

• Zaburzenia emocjonalne – nadpobudliwość, ADHD, trudności z przetwarzaniem dużej ilości bodźców, nadwrażliwość na dźwięki i dotyk, zaburzenia snu, impulsywność, lękliwość, nadmierny upór, skłonności do stanów depresyjnych i wybuchów złości.
• Trudności z nauką – opóźnienia rozwojowe, trudności z pamięcią i koncentracją, trudności z myśleniem abstrakcyjnym, z organizacją działań, problemy z wnioskowaniem i upośledzenie myślenia przyczynowo-skutkowego, opóźnienia i zaburzenia mowy.
• Zaburzenia zachowania – trudności adaptacyjne, izolowanie się, wycofywanie się, problemy z organizacją i obowiązkowością.

Należy pamiętać, że dla dzieci z FAS (płodowym zespołem alkoholowym) oraz FAE (alkoholowym efektem płodowym) bardzo istotne jest wczesne zdiagnozowanie i podjęcie odpowiednich działań terapeutycznych i rehabilitacyjnych.

Dotąd nie zbadano, jaka konkretnie ilość alkoholu może mieć niekorzystny wpływ na rozwijający się płód. Dlatego należałoby zalecać wszystkim kobietom spodziewającym się dziecka, aby całkowicie zrezygnowały ze spożywania alkoholu. Co więcej, alkohol uszkadza także proces spermatocytogenezy - DNA w plemniku ma mniejszy ciężar molekularny, co może wskazywać na działanie mutagenne. Ze względu na fakt, że proces dojrzewania plemników trwa około 70 dni, ważne jest także, aby przyszli tatusiowie, w trosce o jakoś przekazywanego materiału genetycznego, powstrzymywali się w tym czasie od picia alkoholu.

Pamiętajmy, że uszkodzeniom płodu spowodowanym przez spożywanie alkoholu można zapobiec - wystarczy nie pić alkoholu w ciąży.