Co robić, gdy macie trudności z zajściem w ciążę lub podejrzewacie niepłodność.
Co to jest niepłodność?
Zgodnie z obecną wiedzą naukową/medyczną, o niepłodności można mówić wtedy, gdy małżeństwo/para nie może zajść w ciążę przez okres 12 miesięcy regularnego współżycia bez stosowania jakichkolwiek środków i metod antykoncepcyjnych. Najlepiej jednak, aby już po 6 miesiącach bezowocnego współżycia ukierunkowanego na płodną fazę cyklu odbyć pierwsze konsultacje lekarskie.
Problemy z płodnością można rozszerzyć także na takie przypadki, kiedy nie można utrzymać ciąży do momentu, by dziecko mogło przeżyć poza organizmem mamy, czyli dotyczą one przedwczesnych porodów, nawracających poronień czy ciąż pozamacicznych.
Jakie mogą być przyczyny niepłodności?
Wśród czynników odpowiedzialnych za obniżenie płodności człowieka można wyróżnić:
- Anomalie w obrębie stanu narządów płciowych – niedorozwój, nieprawidłowości w budowie układu rozrodczego, różnego rodzaju guzy, przebyte lub występujące zapalenia oraz przebyte operacje chirurgiczne, a także następstwa radioterapii,
- Zaburzenia ogólnego stanu zdrowia – niepłodność pochodzenia jajnikowego, jajowodowego, macicznego spowodowaną zaburzeniami równowagi hormonalnej (często będącą następstwem długotrwałego stosowania antykoncepcji hormonalnej), niepłodność immunologiczną, niepłodność pochodzenia psychogennego,
- Środowisko i prowadzony styl życia – nadmierna praca zawodowa, stres, zakłócenie rytmu biologicznego związanego z pracą zmianową może doprowadzić do zaburzeń miesiączkowania u kobiet oraz do spadku produkcji plemników i pogorszenia parametrów nasienia u mężczyzn. Ogromne znaczenie dla płodności ma sposób odżywiania, a w przypadku zaburzeń odżywiania (anoreksja, bulimia) może dojść nawet do zatrzymania miesiączkowania i braku owulacji. Nie bez znaczenia są także przyjmowane leki, używki typu: papierosy, alkohol, narkotyki, nadmiar kawy, a także kontakt z substancjami toksycznymi.
- Istotnym czynnikiem wpływającym na nasilenie się trudności z poczęciem dziecka jest wiek kobiety i mężczyzny, czyli odkładanie ciąży na bardziej dogodny moment życiowy. Ten dogodny moment wiąże się dla nas oczywiście z zakończeniem edukacji, stabilną pracą, odpowiednim mieszkaniem i w ostatnich latach przypada na wiek około 30 lat… Zobaczmy jak przedstawia się nasza płodność w zależności od wieku:
Jakie są objawy niepłodności? Jak można potwierdzić, że coś jest nie w porządku?
Pary i małżeństwa, które stosują metody NPR, czyli prowadzą obserwacje wskaźników płodności w cyklu miesiączkowym kobiety, nie powinny mieć trudności z rozpoznaniem problemu. Już na pierwszy rzut oka widać podstawowe różnice pomiędzy cyklem płodnym a cyklem niepłodnym:
- Prawidłowy cykl płodny kobiety powinien mieć przebieg dwufazowy, czyli powinien posiadać przedowulacyjną fazę niższych temperatur oraz poowulacyjną fazę wyższych temperatur. Cykl jednofazowy u kobiety w wieku rozrodczym wiąże się z zaburzeniami procesu owulacji, które mogą być przyczyną problemów z zajściem w ciążę.
- Kluczową sprawą jest odpowiednia długość fazy wyższych temperatur. Jest to tzw. faza lutealna, związana z funkcjonowaniem ciałka żółtego podtrzymującego wczesną ciążę. Prawidłowa faza lutealna powinna trwać co najmniej 10 dni (zwykle trwa 11-16 dni), natomiast gdy długość tej fazy jest krótsza, istnieje prawdopodobieństwo niepłodności z powodu tzw. niedomogi lutealnej (zbyt niski poziom progesteronu). Zbyt małe wytwarzanie progesteronu bywa też często przyczyną nawracających poronień.
- Bardzo ważną kwestią jest także prawidłowa faza wydzielania śluzu przez szyjkę macicy ponieważ sprzyjający śluz zapewnia odpowiednie żywotność, odżywienie i transport plemników w drogach rodnych kobiety. Zbyt krótka faza śluzowa, obecność śluzu tylko typu mniej płodnego lub całkowity brak wydzieliny śluzowej mogą stanowić istotną przyczynę problemów z płodnością.
Należy zatroszczyć się także o jakość tzw. materiału genetycznego, który każde z rodziców przekazuje swojemu dziecku. Jakość komórek rozrodczych można poprawić przede wszystkim dbając o odpowiednie odżywianie i zdrowy styl życia (wyeliminowanie wszelkich czynników i substancji szkodliwych).
Jakie badania mogą pomóc potwierdzić istnienie problemu?
Aby potwierdzić istnienie problemu z płodnością należy skonsultować się z lekarzem i wykonać podstawowe badania hormonów: poziom prolaktyny, stosunek FSH do LH w okresie okołoowulacyjnym, poziom progesteronu w fazie poowulacyjnej, hormony tarczycy. Ważne, aby terminy badań dostosowane zostały do indywidualnego przebiegu cyklu miesiączkowego kobiety.
Czytaj więcej: Normy badań wykonywanych przy planowaniu ciąży, diagnostyce problemów z płodnością i leczeniu niepłodności (dostępne po zalogowaniu się)
Najczęściej zalecanymi badaniami w diagnostyce obrazowej stosowanej w ginekologii i położnictwie są:
- Ultrasonografia (USG), nieinwazyjna, dokładna ocena struktur narządów (macicy, jajników, jajowodów, endometrium), niezastąpiona w monitorowaniu cyklu miesiączkowego. Możliwe do zastosowanie jest USG z podaniem kontrastu, dopplerowskie służące ocenie unaczynienia zmian, trójwymiarowe.
- Rezonans magnetyczny (MR), charakteryzuje się bardzo dużą czułością, dokładnością i nieinwazyjnością, ułatwia rozpoznanie każdego typu anomalii, odróżnienie zmian łagodnych od złośliwych (niektóre typy nowotworów można wykryć już w stadium przedklinicznym). Stosowany jest także do diagnozowania endometriozy i nieprawidłowości w budowie narządów płciowych. Możliwy jest MR z zastosowaniem środka cieniującego.
- Histerosalpingografia (HSG), umożliwia zobrazowanie macicy i jajowodów po podaniu kontrastu bezpośrednio do jamy macicy oraz ocenę dynamikę przepływu środka cieniującego przez poszczególne odcinki narządów płciowych. Zwykle HSG stosowane jest do oceny drożności jajowodów, diagnostyki nieprawidłowych krwawień, wykrywania nieprawidłowości w budowie endometrium. Badanie należy wykonywać w pierwszych 10 dniach cyklu, aby wykluczyć ciążę (i ryzyko uszkodzenia zarodka) i by endometrium nie przysłaniało niewielkich zmian patologicznych.
- Tomografia komputerowe (TK), nie jest badaniem nieinwazyjnym z uwagi na wykorzystywanie promieniowania rentgenowskiego w dawce wyższej niż podczas standardowego zdjęcia RTG. Może być przeprowadzone w ciągu pierwszych 10 dni cyklu, aby zapobiec ekspozycji ewentualnego zarodka na szkodliwe promieniowanie. TK umożliwia dokładną ocenę rozległości nowotworu narządów płciowych oraz odległych przerzutów. Pozwala także na zróżnicowanie i zlokalizowanie zmian w jajnikach. Nie można natomiast precyzyjnie uwidocznić budowy macicy, a więc nie wykorzystuje się TK do oceny endometrium.
Czytaj więcej: Jak ustalić przyczyny problemów z zajściem w ciążę?
Jak można wzmocnić płodność?
Istnieje wiele skutecznych metod, które pozwalają w naturalny sposób wzmocnić płodność zarówno kobiety, jak i mężczyzny. Ogromne znaczenie okazuje się mieć właściwe odżywianie przyszłych rodziców i stosowanie specjalnie dla nich przeznaczonych suplementów witaminowych i mineralnych. Dla mężczyzn szczególne znaczenie ma selen, cynk, L-karnityna, witamina C, E, B6 oraz A, natomiast kobiety wspomaga magnez, żelazo, L-arginina, cynk, selen, kwas foliowy, witamina C, E, B6 i B12.
Czytaj więcej na blogu: Dieta dla przyszłych Rodziców
Zwrócić uwagę należy także na odpowiednie nawyki higieniczne i zdrowy styl życia, ograniczenie używek (np. palenie papierosów obniża u mężczyzn liczbę zdrowych i ruchliwych plemników, a u kobiet obniża jakość komórki jajowej), stosowanie metod pozwalających na łatwiejsze radzenie sobie ze stresem, wyeliminowanie szkodliwych warunków środowiskowych, odpowiednia ilość snu. Należy mieć również świadomość, że stosowanie popularnych lubrykantów (nawilżających żelów intymnych) nie jest wskazane ponieważ może zmniejszyć ruchliwość plemników.
Jak można leczyć niepłodność?
Standardowe metody leczenia niepłodności koncentrują się wokół:
- Leczenia farmakologicznego oddziałującego na pracę osi podwzgórze – przysadka – jajniki/jądra, a także na choroby towarzyszące oraz leczenie przeciwzapalne,
- Leczenia operacyjnego polegającego na usunięciu bezpośrednich przyczyn niepłodności związanych z nieprawidłowościami anatomicznymi układu rozrodczego kobiety i mężczyzny,
- Leczenia dietetycznego i suplementacji witamin i minerałów,
Niestandardowe metody leczenia to fizykoterapia, psychoterapia, bioenergoterapia i inne.
Wszystkie te metody można uznać za autentyczne terapie o tyle, o ile po rozwiązaniu problemu leżącego u podstaw niepłodności, para może bez ingerencji lekarza doprowadzić do poczęcia się dziecka podczas niezakłóconego współżycia seksualnego.
Dzięki postępowi w dziedzinie biologii i medycyny istnieje możliwość leczenia wielu schorzeń, jednak postęp ten wykorzystywany jest dziś także w celu innym niż leczenie, a mianowicie do kierowania procesem przekazywania życia, a nawet wytwarzania dziecka jak produktu na zamówienie (mam tu na myśli techniki wspomaganego rozrodu typu In vitro, ICSI).
Należy przypomnieć, że zapłodnienie In vitro nie jest zabiegiem leczniczym, ponieważ wszczepienie embrionu wytworzonego poza organizmem kobiety nie zmienia jej i jej męża/partnera niezdolności do poczęcia dziecka In vivo, a po zakończeniu procedury In vitro kobieta pozostaje tak samo niepłodna jak przed zabiegiem, problemy pozostają nie rozwiązane, nie wyleczone, a czasem nawet nie zdiagnozowane.
Warto wspomnieć w tym miejscu o bardziej kompleksowym podejściu do kwestii niepłodności jakim jest NaProTechnologia, czyli technologia naturalnej prokreacji. U jej założenia leży twierdzenie, że niepłodność nie jest chorobą samą w sobie, lecz jedynie objawem schorzeń występujących w organizmie kobiety lub mężczyzny, nieprawidłowości lub zaburzeń, których odnalezienie pozwoli na podjęcie skutecznego leczenia (farmakologicznego, hormonalnego, laserowego, chirurgicznego) ukierunkowanego na właściwą przyczynę.
Nie wszystkie rodzaje niepłodności można za pomocą NaProTechnologii rozwiązać, ale jej skuteczność jest bardzo duża, a najważniejsze jest to, że uzyskać możemy trwałą poprawę zdrowia kobiety i mężczyzny.
Czytaj więcej: Naprotechnologia
Co robić, kiedy masz problem z obniżoną płodnością/ niepłodnością?
- Obserwuj biologiczne wskaźniki płodności (wydzielina śluzowa szyjki macicy, zmiany w obrębie szyjki macicy, zmiany podstawowej temperatury ciała) zmieniające się w trakcie Twojego cyklu miesiączkowego, aby skontrolować stan swojej płodności i zidentyfikować ewentualne nieprawidłowości, anomalie.
- Zgłoś się do lekarza i wykonaj podstawowe badania hormonalne, a w razie potrzeby inne badania, np. ultrasonograficzne, laparoskopowe itp.
- Leczenie powinno być ukierunkowane na przyczynę niepłodności i dostosowane do Twojego indywidualnego cyklu miesiączkowego. Taki typ leczenia gwarantują lekarze pracujący na karcie obserwacji cyklu - modelu Creightona, który stosowany jest w NaProTechnologii.
Czytaj dalej: Polecani lekarze NaProTechnology
- W efekcie skutecznego procesu diagnostycznego i leczniczego zarówno mężczyzny, jak i kobiety, powinna nastąpić poprawia zdrowia obojga partnerów/małżonków, która zapewnić może poczęcie się dziecka bez żadnej ingerencji medycznej.
- Jeśli zaś proces leczenia zakończy się bezskutecznie, warto zadbać o wsparcie psychologiczne i duchowe, które pomoże Wam pogodzić się z niepłodnością i być może skierować swoją gotowość do rodzicielstwa ku adopcji dziecka marzącego o rodzicach, być może czekającego właśnie na Was.
