Wyznaczanie dni płodnych i dni niepłodnych w cyklu miesiączkowym dla żadnej kobiety nie powinno stanowić większego problemu. Umiejętność ta wymaga jednak zrozumienia zmian, jakie zachodzą w organizmie kobiety podczas cyklu miesiączkowego oraz wytrwałości w prowadzeniu i rejestrowaniu codziennych obserwacji na karcie cyklu. Zdobycie tej umiejętności daje kobiecie wiele korzyści: umożliwia lepsze poznanie własnego organizmu, pozwala odpowiednio odczytywać swoje zmiany emocjonalne, a co najważniejsze daje większą pewność siebie w wielu życiowych sytuacjach – szczególnie tych intymnych.
Jeżeli jest to Twoje pierwsze zetknięcie z naturalnymi metodami rozpoznawania płodności lub niedawno zaczęłaś prowadzić samoobserwacje (1-12 kart cykli), powinnaś przyjąć nieco bardziej ostrożne założenia do wyznaczania dni płodnych i okresów naturalnej niepłodności:
- W przypadku kobiet niedoświadczonych w prowadzeniu samoobserwacji, nie powinno się wyznaczać dni niepłodności na początku cyklu, a jedynie okres niepłodności poowulacyjnej.
- Okres niepłodności poowulacyjnej obejmuje czas od obumarcia komórki jajowej i utworzenia się ciałka żółtego do wystąpienia następnej miesiączki. Poczęcie się dziecka jest już w tym czasie niemożliwe. Jest to okres tzw. niepłodności bezwzględnej, czyli pewnej, o wskaźniku Pearl’a (PI) = 0.
- Można przyjąć, że okres niepłodności poowulacyjnej rozpoczyna się wieczorem, trzeciego dnia wzrostu podstawowej temperatury ciała na poziom wyższych temperatur.
Reguły wyznaczone dla kobiet nie mających żadnego doświadczenia w prowadzeniu samoobserwacji własnego organizmu i rozpoznawaniu symptomów płodności, są bardziej restrykcyjne niż dla pozostałych kobiet. Uwzględniają one okres około 12 cykli, jako konieczny do nauczenia się codziennych obserwacji, poznania indywidualnego przebiegu cyklu i własnego rytmu płodności, a przede wszystkim zastosowania reguł służących do wyznaczania dni płodnych i okresów niepłodności.
Jeżeli dopiero zaczynasz prowadzenie obserwacji naturalnych objawów płodności (tzw. biomarkerów płodności), nie powinnaś wyznaczać żadnych dni niepłodnych na początku cyklu (w fazie przedowulacyjnej), a jeżeli starasz się unikać ciąży, możesz podejmować współżycie jedynie w okresie niepłodności poowulacyjnej.
Już po pierwszym cyklu obserwacji zauważysz, jak zmieniają się u Ciebie symptomy płodności i jak kształtuje się wykres podstawowej temperatury ciała. Po tym czasie obserwacji cyklu będziesz mogła wykorzystać swoje notatki dotyczące długości dotychczasowych cykli.
Jak wyznaczyć dni niepłodne w fazie przedowulacyjnej?
Jedyną regułą służącą do wyznaczenia dni niepłodności względnej na początku cyklu, która jest możliwa do zastosowania przez kobiety niedoświadczone w prowadzeniu obserwacji cyklu, jest reguła obliczeniowa.
- Jeśli Twoje dotychczas obserwowane cykle nie były krótsze niż 26 dni, wtedy czas niepłodności na początku cyklu przyjmij do wieczora szóstego dnia cyklu (przy założeniu, że w ciągu dnia nie zaobserwowałaś żadnego objawu śluzu lub zmiany wydzieliny o charakterze stałym).
- Jeśli zanotowałaś występowanie cykli krótszych niż 26 dni, wtedy odejmij od najkrótszego Twojego cyklu 20 dni. W efekcie otrzymasz liczbę dni niepłodnych na początku cyklu.
- Jeżeli natomiast miesiączka występowała u Ciebie co trzy tygodnie, wtedy nie powinnaś przyjmować żadnych dni niepłodności na początku cyklu.
Jak rozpoznać dni płodne?
Każdy dzień, kiedy możesz zaobserwować jakikolwiek wydzielający się śluz lub jakąś zmianę wydzieliny występującej u Ciebie stale, albo też pojawi się odczucie wilgotności czy mokrości, stanowi dzień możliwej płodności.
Należy także wyjaśnić, że nie każde występujące krwawienie jest miesiączką. U wielu kobiet występuje tzw. krwawienie śródcykliczne w okresie okołoowulacyjnym. Jest to także czas płodny, zwłaszcza gdy poprzedzone jest obecnością śluzu i występuje w fazie niskich temperatur.
Jeśli prowadzisz karty obserwacji cyklu, możesz je łatwo odróżnić od właściwej menstruacji. Krwawienie można bowiem uznać za miesiączkę tylko wtedy, jeśli jest poprzedzone kilkudniową (co najmniej trzydniową) fazą wyższych temperatur. Jeśli występuje ono w fazie niższych temperatur, uważamy je za krwawienie śródcykliczne, a jego ostatni dzień za dzień szczytu śluzu oznaczany jako „●” (jeżeli oczywiście po tym dniu nie występuje już wydzielina śluzowa).
Okres płodności przypada na 6-7 dni fazy niższych temperatur i 1-2 dni fazy wyższych temperatur przy założeniu, że występuje wydzielina śluzowa szyjki macicy, która umożliwia plemnikom przetrwanie w drogach rodnych kobiety do momentu owulacji. Przeciętnie plemniki maja zdolność do zapłodnienia w sprzyjających warunkach przez 4 dni, ale wieloletnie badania potwierdziły możliwość ich przeżycia nawet przez 6 dni, taki więc okres przyjęto dla wyznaczania dni płodnych.
Najbardziej płodny czas, optymalny dla poczęcia dziecka, to dzień szczytu śluzu i dzień bezpośrednio po nim, a na karcie obserwacji cyklu - dzień przed wzrostem temperatury na poziom wyższych temperatur i pierwszy dzień wyższej temperatury.
Jak wyznaczyć dni niepłodne w fazie poowulacyjnej?
Dni niepłodności bezwzględnej (poowulacyjnej) możesz wyznaczyć następująco:
- najpierw określ tzw. dzień szczytu śluzu, czyli ostatni dzień wystąpienia objawów śluzu o cechach najbardziej płodnych,
- następnie poczekaj na trzy kolejne pomiary temperatury poprzebudzeniowej, które powinny być wyższe od tzw. poziomu niższych temperatur (wyznaczonego przez najwyższą z sześciu temperatur poprzedzających wzrost). Powinny one zmierzać ku poziomowi wyższych temperatur (oznaczamy go automatycznie 0,2˚C powyżej poziomu niższych temperatur). Jeśli trzecia z zanotowanych wyższych temperatur jest co najmniej na poziomie wyższych temperatur lub go przekracza, wieczorem tego dnia rozpoczyna się dla Ciebie okres niepłodności bezwzględnej, czyli fizjologicznej niepłodności.
Jeżeli osiągniesz już wprawę w obserwowaniu własnej płodności, czyli dysponować będziesz co najmniej 12 wypełnionymi Kartami Cykli, będziesz mogła korzystać z pozostałych reguł wyznaczania niepłodności przedowulacyjnej tj. reguły Döringa, reguły Rötzera, reguły „W”, czy reguły dla obserwacji szyjki macicy. Będziesz mogła także stosować zasady uproszczone obserwacji cyklu.
Czytaj więcej:
Jakie zmiany fizjologiczne towarzyszą poszczególnym fazom cyklu miesiączkowego?
Jak prowadzić obserwacje i jak interpretować zmiany płodności w cyklu miesiączkowym?
Szczegółowe Reguły wyznaczania dni płodnych i dni niepłodnych.
