Coraz częściej pojawiają się informacje na temat szkodliwości antykoncepcji hormonalnej, zarówno w sferze zdrowia kobiety, jak również w kwestii negatywnego wpływu na jakość relacji intymnych i emocjonalnych pomiędzy kobietą i mężczyzną. Nic więc dziwnego, że pary coraz częściej szukają metod regulacji poczęć nieinwazyjnych, bezpiecznych, naturalnych, zdrowych i nowoczesnych. Takich metod i urządzeń wspomagających je jest już bardzo dużo. Pojawiły się choćby komputery cyklu, trackery cyklu, różnorakie monitory płodności np. mikroskopy czy testery owulacyjne. Jak jednak dokonać tej zmiany? Jak przetrwać ten trudny okres przejścia od antykoncepcji hormonalnej do zupełnie naturalnej płodności? Czego można się spodziewać w tym czasie? O tym przeczytasz tutaj.
Muszę przyznać, że moją ulubioną grupą wśród kobiet zgłaszających się na kursy i konsultacje z zakresu NPR są te, które zdecydowały się zrezygnować z antykoncepcji hormonalnej. Wbrew pozorom nie są to panie, które wymagają jakiegoś delikatniejszego traktowania, czy szczególnej wyrozumiałości – wprost przeciwnie: są bardzo zmotywowane i wytrwałe. A ich sytuacja nie jest łatwa, karty cyklu po odstawieniu sztucznych hormonów bywają wyjątkowo ciężkie w interpretacji, często wiąże się to także z przedłużającym się okresem abstynencji seksualnej.
Jakie są konsekwencje stosowania antykoncepcji hormonalnej dla naturalnej płodności?
- Zaburzenie funkcjonowania przysadki mózgowej, które ma doprowadzić do zablokowania wyrzutu hormonu LH odpowiedzialnego za owulację oraz zaburzenia wydzielania hormonu FSH odpowiedzialnego za stymulację procesu wzrastania i dojrzewania pęcherzyków jajnikowych.
- Spowolnienie ruchów perystaltycznych jajowodów, które ma opóźnić czas transportu zarodka do jamy macicy.
- Upośledzenie prawidłowego rozwoju błony śluzowej macicy (endometrium) tak, aby uniemożliwić zagnieżdżenie się w niej zarodka oraz jego odpowiedni rozwój i odżywienie.
- Zaburzenie prawidłowego funkcjonowania szyjki macicy i krypt produkujących wydzielinę śluzową, co w efekcie powoduje postarzenie szyjki macicy i zanik wytwarzania śluzu - wszystko to, aby utrudnić przeżycie plemników w drogach rodnych kobiety.
- Zablokowanie wytwarzania naturalnych kobiecych hormonów płciowych i zastąpienie ich hormonami syntetycznymi w większym stężeniu, co skutkuje wyłączeniem naturalnego cyklu miesiączkowego na rzecz „protezy hormonalnej”.
Jakie zaburzenia cyklu mogą wystąpić w początkowych miesiącach po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej?
Dla kobiet, które odstawiły antykoncepcję hormonalną, a nie prowadzą obserwacji markerów płodności w cyklu, czas do wystąpienia pierwszej naturalnej miesiączki może być okresem bardzo stresującym, pełnym zwątpienia i obaw związanych z możliwością ciąży czy nawet podejrzeniem stanu chorobowego.
Dlatego warto podjąć wyzwanie, wsłuchać się w język własnego ciała i dowiedzieć się czegoś więcej o swojej płodności i jej indywidualnym rytmie. Świadomość aktualnego stanu płodności daje pewność i spokój, pozwala wyeliminować niepotrzebny stres i wykluczyć bezpodstawne podejrzenia o ciążę czy obawy o stany patologiczne.
Na podstawie codziennych obserwacji symptomów płodności można samodzielnie, bez konieczności wielokrotnych wizyt u lekarza i wykonywania specjalistycznych badań, zidentyfikować zaburzenia typowe dla cykli pohormonalnych:
- wahania w długości cyklu i poszczególnych jego faz,
- przedłużająca się faza przedowulacyjna cyklu, pojawianie się i zanikanie symptomów płodności, opóźnienie owulacji,
- brak owulacji,
- nadmiernie skrócona faza poowulacyjna cyklu, co może znacząco utrudniać starania o dziecko i skutkować poronieniem,
- występowanie krwawień śródcyklicznych,
- zwiększenie intensywności i bolesności krwawień,
- brak śluzu lub pojawianie się tylko gorszej jakości śluzu szyjki macicy,
- obecność wydzieliny pochwowej przez cały cykl,
- nietypowe zmiany w obrębie szyjki macicy.
Proces powrotu do prawidłowych naturalnych cykli jest sprawą indywidualną, może trwać 3 miesiące, a może zająć nawet kilkanaście miesięcy. Wszystko zależy od rodzaju stosowanych substancji, wieku rozpoczęcia ich zażywania czy długości okresu ich przyjmowania. Istotny jest także stan płodności i zdrowia przed rozpoczęciem stosowania antykoncepcji hormonalnej.
Więcej o przebiegu prawidłowego cyklu znajdziesz tu: Fazy cyklu miesiączkowego i towarzyszące im zmiany fizjologiczne
Postępowanie „ostrożnościowe” w cyklach po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej:
Głównymi powodami rezygnacji ze stosowania antykoncepcji hormonalnej są: pogarszający się stan zdrowia, nasilające się skutki uboczne oraz podjęcie decyzji o rozpoczęciu starań o dziecko. Należy jednak pamiętać, że organizm musi mieć czas na „dojście do siebie” po stosowaniu sztucznych hormonów oraz na rozpoczęcie wytwarzania naturalnych hormonów, a zwłaszcza na produkowanie ich na właściwym, optymalnym poziomie.
Poniżej kilka podstawowych zaleceń, których warto przestrzegać w okresie przechodzenia z hormonów syntetycznych na własne, naturalne:
- Ze względu na możliwość poronień i powikłań w rozwoju ciąży nie jest wskazane rozpoczynanie starań o dziecko w okresie pierwszych trzech miesięcy po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej, a najlepiej poczekać z tą decyzją do czasu unormowania się cykli.
- Jeśli stosowałaś sztuczne hormony w zastrzykach, powrót płodności będzie trwał dłużej i może przebiegać w sposób chaotyczny, wskazana byłaby więc stała współpraca z instruktorem lub nauczycielem NPR, nierzadko potrzebna jest także konsultacja z lekarzem lub dodatkowe leczenie.
- Prowadzenie karty cyklu najlepiej rozpocząć tuż po zakończeniu ostatniego opakowania tabletek, odklejeniu ostatniego plastra czy usunięciu implantu. Zwykle pierwsze zaobserwowane objawy płodności są nietypowe, ale z czasem powinny się unormować i ułożyć w indywidualny dla Ciebie wzór.
- Pierwszy cykl po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej powinien być w zasadzie poświęcony dokładnym obserwacjom biomarkerów i zdobyciu pewnej wprawy w odczytywaniu indywidualnych objawów płodności (także pojawiających się okresowo dolegliwości).
- W celu wyeliminowania błędu użytkownika zaleca się zmodyfikowanie podstawowej reguły objawowo-termicznej pozwalającej na wyznaczenie okresu niepłodności bezwzględnej (pewnej): Faza niepłodności poowulacyjnej rozpoczyna się wieczorem czwartego (nie trzeciego) dnia wyższych temperatur przypadających po tzw. dniu szczytu śluzu.
- W pierwszym cyklu po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej nie można stosować żadnych reguł pozwalających na wyznaczanie Fazy niepłodności przedowulacyjnej.
- Od drugiego cyklu po odstawieniu (oczywiście pod warunkiem, że w pierwszym cyklu miała miejsce owulacja potwierdzona fazą wyższych temperatur utrzymujących się przez co najmniej 3 dni) dla określenia fazy niepłodności przedowulacyjnej można zastosować wyłącznie Regułę statystyczną, według której niepłodność przedowulacyjna trwa przez pierwsze 6 dni cyklu – dla cykli 26-dniowych i dłuższych lub przez pierwsze 5 dni cyklu – dla cykli krótszych niż 26 dni.
- Wraz z nabyciem większego doświadczenia w obserwacji wskaźników płodności będziesz mogła korzystać z innych reguł, dostosowanych bardziej do Twojego indywidualnego cyklu.
Czytaj więcej: Szczegółowe reguły wyznaczania poszczególnych faz cyklu
Jak wspomóc proces regeneracji po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej?
Bardzo ważne jest codzienne uzupełnianie w diecie magnezu wraz z witaminą B6 ułatwiającą jego wchłanianie, a także kwasu foliowego, zwłaszcza jeśli w niedługim czasie planujecie rozpocząć starania o dziecko.
Odpowiednia dieta utrzymywana przez co najmniej 3 miesiące pomaga także zoptymalizować poszczególne fazy cyklu miesiączkowego. Dobrze jest ograniczyć spożywanie słodyczy i produktów pszennych na rzecz produktów pełnoziarnistych, warzyw i owoców, ograniczyć tłuszcze zwierzęce na rzecz olejów roślinnych (oliwa z oliwek, olej lniany, arganowy, wiesiołkowy) oraz olejów rybnych. Warto unikać nadmiernej ilości kawy, alkoholu i papierosów.
Można także rozważyć kurację naturalnymi preparatami np. ziołowymi typu agnus castus wyciąg z niepokalanka mnisiego/pieprzowca azjatyckiego, oczywiście pod kontrolą lekarza. W przypadkach wtórnego braku miesiączki należy skonsultować się z dobrym lekarzem, często wystarcza kuracja naturalnym progesteronem (3 x po14 dni w drugiej połowie Twojego cyklu).
Przydałoby się także zadbanie o odpowiednią ilość i jakość snu (mocno zaciemnione pomieszczenie) oraz prowadzenie stałej aktywności fizycznej.
Po kilku miesiącach dbania o siebie powinnaś zauważyć, że Twój organizm wraca do normy, a Ty czujesz się lepiej. Dodatkowo zyskasz świadomość własnej kobiecości, pełniejszą wiedzę o własnym ciele, pewność i spokój, czyli po prostu – odkryjesz w sobie Prawdziwą Kobietę. Naturalną i Zdrową!
P.S. Jeśli masz wątpliwości dotyczące biomarkerów płodności lub nie czujesz się pewnie w stosowaniu NPR – napisz do nas!
